گفت یک پسر دارد که یک‌کم عقب‌ماندگی
ذهنی دارد و این‌که او سعی کرده به پسرش بفهماند که زلزله چیست تا پسرک
بفهمد و نترسد، امّا موفّق نشده است.
پرسیدم: «پسرت می‌دونه که باد چیه؟»
«آره.»
«به‌ش بگو زلزله یک بادی‌یه که از داخل زمین می‌وزه.»
باد زمینی/ریچارد براتیگان
انتقام چمن روایتی سینمایی است که
کاراکتر‌ها را جلوی دوربین می‌آورد،معرفیشان می‌کند و بعد می‌رود سراغ اصل
ماجرا.اولین شخصیت مادربزرگ است که با وجود کهولت سن قاچاق مشروب می‌کند و
در تاریخ طوفانی آمریکا برای خودش فانوس دریایی است!طنز از همین جمله اول
با توصیف غیر معمول از یک پیرزن،شروع می‌شود.حالا زاویه دوربین مکان رویداد
را به شما نشان می‌دهد:"یک خانه سه طبقه که سال‌هاست رنگ چمن را به خود
ندیده است و پیش از این‌ها یک درخت گلابی هم داشته،از نرده چوبی که اطراف
حیاط خانه هم بوده خبری نیست."شخصیت‌هایی که در ادامه معرفی می‌شوند همه‌گی
حول محور همین خانه و درجه اهمیتشان به نسبت ارتباطشان با تصویر تمام نمای
یک خانه سه طبقه بدون درخت گلابی،بدون نرده و بدون چمن است!جک مرد
ایتالیایی که سی سال است همخانه مادربزرگ است،مسبب تمام این تغییرات
است.چگونگی اثر گذاریش با آفرینش تصاویر کمیک و شوخی‌های کلامی به قلم
براتیگان،شما را بدون تماشای تصویری بر پرده سیاه سینما به اوج لذت تماشا
می‌برد،تنها با قلقلک دادن تخیلتان و خونسردی زیرکانه نویسنده‌اش در هنگامه
روایتگریش که از قصه‌ای تلخ لحظه‌های طنز می‌آفریند.
انتقام چمن دارای
زیباشناسی‌های کودکانه‌ای است،از آن جهت که راویش معصومانه و ساده آنچه را
که رخ داده به گونه ای شرح می‌دهد تا داستان بیش از آنکه یادآور فیلمی در
ژانر ترسناک باشد،یادآور انیمیشن‌های کمپانی والت دیزنی بشود.
اما شوخی‌های کلامی گاه رنگ و بوی بومی به خود می‌گیرند و برخواسته از فرهنگ جغرافیای نویسنده و آشنا برای مردمانی که خواننده‌های گراند اپرای قرن بیستم را دیده‌اند و یا می‌دانند دبلیو.سی فلایدز یک هنرپیشه آمریکایی بوده که بین سال‌های 1902 تا 1946 فعالیت می‌کرده یا بیلیبورد تبلیغات آسپرین‌های آمریکایی و تطبیقش با غازهای داستان می‌تواند بخنداندشان.
درمجموع انتقام چمن داستان زیبایی است که مثل سایر آثار براتیگان بدون سرو صدای اضافه و خلق موقعیت‌های پر طمطراق بلکه به مدد سادگی لحن روایتگر و خلق ابعاد کمدی در پیرامون هر موقعیت توانسته فقر ،فساد و جنگ را به نقد بکشد.
- نگاه به"انتقام چمن" نوشته ریچارد براتیگان